مرگ ده‌ها هزار نفر در سه پیک کرونا در ۱۴۰۰

گروه اجتماعی سورپرس – مژگان فرجام شکوه؛ سال ۱۴۰۰ در حالی شروع شد که بیماری کرونا پس از پیک سوم کرونا آرام گرفته بود و واکسیناسیون آرام آرام در کشور آغاز شده بود؛ بر همین اساس در روز‌های پایانی سال ۹۹، عملا دولت محدودیتی برای مسافرت‌ها قائل نشد بر همین اساس در روز‌های ابتدایی نوروز شهروندانی که سال گذشته را در شرایط نگران کننده بیماری کرونا در خانه مانده بودند و عملا دیوار و سقف خانه خود را پناهگاهی در برابر ویروس کرونا می‌دانستند و تمامی روز‌های خود را در فضای خانگی سپری کرده بودند نوروز برای آن‌ها فرصت مناسبی بود که رخت سفر بر بسته و به دل جاده‌ها بزنند.

پیک چهارم کرونا با آلفا
افزایش حجم مسافرت‌ها در هفته ابتدایی فروردین‌ماه موجب شد تا به سرعت رنگ شهر‌ها عوض شود و رنگ زرد و نارنجی آن‌ها به سمت قرمز بگراید و بر حجم بیماران مبتلا و بستری افزوده شود.

پیش از این موضوع اخباری در مورد سویه‌ای جدید از کرونا به نام آلفا که در آن زمانی کرونای انگلیسی خوانده می‌شد نیز منتشر و گفته می‌شد که این ویروس هم قدرت سرایت و هم قدرت کشندگی بیشتری نسبت به ویروس کرونای و وهان دارد و اگر این ویروس که نزدیک مرز‌های ایران شده بود وارد کشور شود پیک جدیدی از بیماری را رقم خواهد زد به همین دلیل سعید نمکی وزیر وقت بهداشت از حسن روحانی رئیس دولت درخواست کرد تا پرواز‌های ایران و ترکیه متوقف شود، اما این در خواست با پیشنهاد عبدالرضا رحمانی فضلی وزیر سابق کشور رد شد.

واریانت آلفا وارد کشور شد و در نیمه دوم فروردین پیک چهارم بیماری را در کشور رقم زد. در واقع زنگ هشدار این پیک از اواخر اسفندماه به صدا در آمد و در حالی که سال ۹۹ با ۷ شهر قرمز و ۲۳ شهر آبی پایان یافت، با افزایش موارد بیماری و بستری در ۱۶ فروردین‌ماه و پس از نوروز شهر‌های قرمز ۱۰ برابر رشد داشت و به ۸۸ شهر رسید.

به گفته سخنگوی سابق کمیته ملی مقابله با کرونا، در چهارده روز فروردین میزان بستری در بیمارستان‌ها از مرز ۱۳۰۰ نفر گذشت و استان‌های مازندران، گیلان، چهارمحال و بختیاری، مرکزی و لرستان در آستانه ورود به موج جدید بیماری قرار گرفته بودند. با آغاز اولین روز کاری سال ۱۴۰۰، بر اساس آمار ۴۷ شهر قرمز، ۱۲۶ شهر نارنجی، ۲۴۷ شهر در وضعیت زرد و ۱۴ شهر آبی بودند، این در حالی است که سال ۱۴۰۰ با ۱۱ شهر آغاز شده بود. در روز‌های پایانی فروردین تعداد درگذشتگان ناشی از کرونا به بیش از ۶۲ هزار و ۸۰۰ ایرانی رسید و روزانه بیش از ۱۱ هزار بیمار کرونایی شناسایی می‌شدند. در این شرایط واکسیناسیون کرونا همچنان به صورت بطئی پیش می‌رفت.

با این حال همانگونه که گفته شد، پیک چهارم کرونا در نیمه دوم فروردین‌ماه و با غالب شدن ویروس آلفا در کشور آغاز شد که به گفته متخصصان این پیک به دلیل سفر‌های نوروزی آغاز شده بود تا پایان اردیبهشت‌ماه ادامه داشت و بر اساس آمار رسمی وزارت بهداشت تعداد جانباختگان کرونا از مرز ۷۸ هزار نفر گذشته و کل مبتلایان به دو میلیون و ۸۱۵ هزار و ۸۸۲ نفر رسیده بود.

نحوه مدیریت این پیک موجب انتقادات بسیاری شد، تعطیلی‌های کوتاه مدت و برخی بازگشایی‌ها در این پیک موجب شد تا از اواسط همین پیک زنگ هشدار برای پیک پنجم کرونا نیز به صدا درآید و به گفته متخصصان این بیماری باید به فکر پیک‌های پنجم، ششم و … بود چرا که عملا برنامه مشخصی برای مدیریت این اپیدمی وجود نداشت.

ورود دلتا، آغاز پیک پنجم کرونا
در زمان شیوع پیک چهارم کرونا در ایران، واریانت دلتا و گاما نیز در کشور‌های دیگر شیوع پیدا کرد. دلتا واریانتی بود که در هند شناسایی و موج بزرگی از بیماری را رقم و جان تعداد بسیاری از شهروندان این کشور را گرفت. این واریانت که کشنده‌ترین سوش کرونا بود تیرماه به استان‌های جنوبی کشور رسید و به سرعت این استان‌ها را در بر گرفت.

دلتا در سیستان و بلوچستان فاجعه آفرید و عدم مدیریت کرونا در آن استان خود را نشان داد و به گفته نمایندگان آن استان در مجلس شورای اسلامی روزگار سیاهی را در آن استان رقم زد، پس از رسانه‌ای شدن وضعیت سیستان و بلوچستان، تدابیر خاصی برای این استان به کار گرفته شد و برای نخستین بار واکسیناسیون گسترده و بدون محدودیت سنی در این استان انجام و تا حدی کرونا را در این استان مورد کنترل قرار داد.

با کنترل شدن دلتا در استان‌های جنوبی، دلتا وارد مرکز و شرق کشور شد و از این طریق سراسر کشور را دربر گرفت و طولانی‌ترین پیک بیماری در کشور را رقم زد. در این پیک بالاترین رکورد‌های روزانه ابتلا، فوت و بستری ثبت شد، چنانکه در دوم شهریور ماه ۷۰۹ ایرانی در اثر ابتلا به کرونا جان خود را از دست دادند. در همین ایام که اواسط پیک پنجم بود میزان کل مبتلایان به نزدیک ۵ میلیون نفر رسید. از سوی دیگر میزان زیاد بستری در بیمارستان‌ها هشدار فروپاشی مراکز بهداشتی و درمانی را به صدا درآورد. در این ایام بالاترین میزان ابتلای روزانه به بالای ۴۰ هزار نفر رسید. همچنین میزان افراد مبتلا سقف ۵ هزار نفر را رد کرد.

این پیک که کشنده‌ترین پیک بیماری از ابتدای شیوع آن در ایران بود تعداد کل جانباختگان ناشی از بیماری را ۳ رقمی کرد.

طولانی بودن و شدت این پیک از سویی و حرکت لاک‌پشتی و کند واکسیناسیون در اوایل این پیک، کمبود دارو از جمله سرم و برخی از واکسن‌ها و همچنین تخت‌های بیمارستانی به دلیلی افزایش بستری‌ها از جمله موارد برجسته‌ای بود که در این پیک بر نگرانی مردم افزوده بود. اگرچه مسأله کمبود دارو از بهار و در روز‌های پیک ششم کرونا خود را نشان داده بود، اما در این پیک به اوج خود رسید.

در میانه این پیک، دولت جدید رسما کار خود را آغاز کرد، محدودیت واردات واکسن برداشته شد و به ناگاه سرعت تزریق واکسیناسیون در کشور افزایش پیدا کرد. این موضوع در کنار محدودیت‌های اجتماعی و افزایش رعایت پروتکل‌های بهداشتی موجب شد تا این پیک اواسط آبان‌ماه و اوایل آذرماه به روز‌های پایانی خود برسد. در نتیجه این پیک طولانی بر اساس آمار‌های رسمی ۴۰ هزار نفر و به گفته برخی از اعضای کمیته علمی ستاد ملی کرونا ۹۰ هزار نفر قربانی این پیک شدند.

ورود اومیکرون و پیک ششم کرونا
پیک پنجم که آرام گرفت، سویه‌ای جدید به نام اومیکرون در آفریقای جنوبی شناسایی شد که سرایت آن ۶ برابر دلتا بود. این سویه در اواسط دی‌ماه وارد کشور شد و در هفته اول بهمن‌ماه پیک ششم کرونا را در ایران رقم زد. مدیریت این پیک نیز چندان تفاوتی با پیک‌های پیشین کرونا نداشت. به گفته حمید سوری، متخصص اپیدمیولوژی مرز‌ها کنترل نمی‌شد و بسیاری افراد با پی‌سی‌آر‌های جعلی وارد یا از کشور خارج می‌شدند، همین موضوع موجب ورود ویروس اومیکرون به کشور شد و در مدت کوتاهی تمامی شهر‌های کشور را از حالت آبی و زرد به نارنجی و قرمز کشاند.

از سوی دیگر، علی‌رغم تأکید کارشناسان مبارزه با بیماری برای بازگشت محدودیت‌ها، دولت و ستاد ملی کرونا با استدلال بر اجرای محدودیت هوشمند، هیچ محدودیتی بازنگشت و مدارس علی‌رغم پایین بودن‌ سطح واکسیناسیون در مدارس و عدم رعایت پروتکل‌های بهداشتی به فعالیت خود ادامه دادند.

میزان مبتلایان روزانه در این پیک به بالای ۵۰ هزار نفر رسید و پس از آن نیز میزان آن بستری‌ها نیز افزایش پیدا کرد و دوباره مرگ‌های روزانه نیز سه رقمی شد. این ویروس به دلیل شدت سرایت آن میزان مبتلایان را افزایش داد اگرچه بسیاری از آنان به دلیل کمبود کیت تشخیصی کرونا ثبت نمی‌شدند، اما به دلیل واکسیناسیون و شدت کمتر بیماری، میزان مرگ و میر‌ها به مراتب از پیک‌های پیشین کمتر بود.

عدم انتشار اطلاعات واکسن
از سوی دیگر در این پیک بسیاری از مردم به دلیل ابتلای بالا در میان واکسن زده و واکسن نزده اعتماد خود را نسبت به واکسن از دست دادند چنانکه علی‌رغم تأکید مقامات وزارت بهداشت تعداد کمتری برای تزریق سوم واکسن کرونا مراجعه کردند. در همین حال بسیاری بر موضوع انتشار اطلاعات در مورد تأثیر واکسن در میزان بستری و مرگ ناشی از اومیکرون تأکید کردند، اما وزارت بهداشت از دادن چنین اطلاعاتی به بهانه‌های گوناگون از این کار خودداری کرد.

سال ۱۴۰۰ در حالی تمام شد که همچنان پیک ششم ادامه داشته اما به دلیل عدم محدودیت‌های سفر بسیاری از کارشناسان نگران شروع پیک جدیدی از بیماری هستند که ممکن است پس از نورزو آغاز شود.

انتهای پیام/۲۸۰