پرخاشگری در سالمندان و روش‌های کاربردی برای کنترل خشم
به گزارش سورپرس، در مواقعی که شرایط سخت می‌شود، بسیاری از مراقبان و پرستاران افراد سالمند آماده هستند تا هر وضعیتی را سروسامان دهند. با گذشت زمان ممکن است فردی که از او مراقبت می‌کنید بی‌تاب‌تر، خشمگین‌تر و پرخاشگرتر شود. البته که خود فرد نیز این وضعیت را نمی‌پسندد و ترجیح می‌دهد روش‌هایی برای کاهش پرخاشگری برای سالمندان را به کار بگیرد.
از آن جایی که بروز خشم و پرخاشگری گاهی غیرقابل پیشبینی و بدون دلیل خاصی است، می‌تواند ریشه در ناامیدی یا استرس سالمند داشته باشد. دانستن روش‌های کاربردی برای کنترل خشم و پرخاشگری در سالمندان و درک آن‌ها ضروری است. سالمندانی که رفتار پرخاشگرانه دارند همان نیازهای ما را دارند. این می‌تواند شامل نیاز به راحتی و رهایی از درد و ارتباط و تعامل نزدیک با آدم‌های دیگر باشد. با این وجود سالمندانی که آلزایمر دارند نمی‌توانند نیازهای خود را ابراز کرده و طلب کمک کنند. به همین دلیل نیازهای خود را به صورت رفتارهای پرخاشگرانه بروز می‌دهند. در واقع رفتار پرخاشگرانه می‌تواند تکنیک سالمند برای دستیابی به خواسته‌اش باشد و ممکن است نشانه‌ای از نیازی برآورده نشده یا تلاش برای دستیابی به آن‌ها باشد.
دانستن اینکه چرا سالمندان پرخاشگری می‌کنند می‌تواند به شما در یافتن راه‌حل کمک کند. در ادامه مقاله علل محتمل پرخاشگری در سالمندان و درمان پرخاشگری را توضیح می‌دهیم. سپس به ارائه روش‌های کاربردی برای کنترل خشم و کاهش پرخاشگری در سالمندان می‌پردازیم. در نهایت توصیه‌هایی مفیدی برای پرستاران، مراقبان و اعضای خانواده سالمندان پرخاشگر و لجباز داریم.
علل و درمان پرخاشگری در سالمندان
- مشکلات جسمانی در سالمندان
ممکن است سالمند، درد و ناخوشی (مانند عفونت) یا ناراحتی (ازجمله یبوست، تشنگی یا نشستن طولانی مدت) داشته باشد. علاوه‌بر این عوارض جانبی داروها، مصرف زیاد دارو و… ممکن است سالمند را گیج و خواب‌آلود کنند. در نتیجه وی قادر به رفع نیازهای خود یا برقراری ارتباط سالم با دیگران نیست. فرد سالمند گاهی در نتیجه زوال عقل و توهم احساس می‌کند یک موضوعی در اطراف او اشتباه است و دیدن مسائلی که وجود ندارند یا هزیان گفتن نیز می‌تواند گیج‌کننده یا ترسناک باشد (در بخش‌های بعدی مقاله به روش کاهش پرخاشگری در سالمندان مبتلا به توهم و پارانویا می‌پردازیم). ممکن است محیط برای او زیادی گرم، سرد، پرسروصدا یا روشن باشد. به طور کلی افراد سالمند بسیار نسبت به محرک‌های محیطی حساس هستند. ضعف بینایی و شنوایی منجر به سوء‌تفاهم‌ها یا سوء برداشت‌ها می‌شود. این عوامل باعث می‌شوند فرد سالمند رفتار پرخاشگرانه نشان دهد.
- نیازهای اجتماعی
از آن‌جایی که فرد سالمند زمان کمی را با دیگران می‌گذراند ممکن است احساس تنهایی، ارزشمند نبودن و غیراجتماعی بودن داشته باشد. کسل و بی‌حوصله بودن و تجربه احساسات شدید یا عدم احساس در برابر محرک‌های بینایی، شنوایی، لامسه و بویایی و شنوایی ممکن است فرد سالمند را آزار دهد. اگر متخصصان یا پرستار حرفهای که از سالمند مراقبت می‌کنند به طور مداوم تغییر کنند یا رویکردهای متفاوتی برای برخورد با وی داشته باشند، او گیج می‌شود یا اعتماد نمی‌کند. فرد سالمند ممکن است خشمگین شود یا برای پنهان شدن تلاش کند.
- نیازهای روانشناختی
ممکن است سالمند احساس کند که به حقوق او احترام گذاشته نمی‌شود یا دیگران او را نادیده می‌گیرند. این اتفاق گاهی به دلیل سوء‌برداشت، مشکلات حافظه یا پردازش اطلاعات نادرست است. همچنین ممکن است یک احساس کاملا واقعی باشد. برای مثال سالمند پرخاشگر احساس می‌کند که روند عادی زندگی او مختل شده است. مثلا به خاطر ناتوانی در تهیه یک لیوان چای احساس ناامیدی می‌کند.
ممکن است فرد سالمند افسردگی یا دیگر بیماری‌های روانی را تجربه کند. فرد در دوران سالمندی پتانسیل این را دارد که نیت مراقب و پرستار را به اشتباه درک کند. مثلا، حضور مراقب را یک تهدید یا حمله به فضای خصوصی خود تلقی کند.
روش‌هایی برای کنترل خشم و کاهش پرخاشگری در سالمندان
اگر به عنوان یک سالمند آستانه تحمل کمی دارید یا حس می‌کنید توانایی گذشته را در برابر ناملایمات زندگی، عوامل استرس‌زا و حتی موقعیت‌های روتین را ندارید ممکن است کمی پرخاشگر شوید. به راحتی تحریک شدن، واکنش‌های هیجانی و دلهره از به هم خوردن روابط نزدیک همگی می‌توانند نشانه‌هایی برای به هشدار در آمدن زنگ خطر باشند. اگر به این علائم بی‌توجه باشید با گذشت زمان کنترل خشم و کاهش پرخاشگری در دوران سالمندی سخت‌تر و سخت‌تر می‌شود.
برای جلوگیری از بروز پرخاشگری به صورت یک بیماری مزمن باید شروع به برقراری ارتباط با احساسات خود کنید. به این که چند بار و چقدر عصبانی می‌شوید یا چقدر سریع واکنش نشان می‌دهید و به میزان سختی بخشیدن و فراموش کردن توجه کنید. فراموش نکنید که خشم یک حس سالم است و همه ما باید به میزان مناسب آن را تجربه کنیم. در واقع مدیریت خشم یک اصطلاح نادرست است. بهتر است به این روند مدیریت رفتارهای تکانشی و ناگهانی گفته شود. هدف جلوگیری از احساس خشم نیست بلکه شناسایی تکانه‌ای است که عصبانیت را ایجاد می‌کند.
اگر از این رفتارها بسیار ناراحتید و فکر می‌کنید دیگر کنترل رفتار خود را ندارید بهتر است از یک روان‌درمانگر کمک بگیرید و برای کاهش تنش‌های ناشی از پرخاشگری در دوران سالمندی با همسر و فرزندان و نزدیکان خود گفتگو کنید. و البته از تکنیک‌های زیر برای کاهش پرخاشگری دوران سالمندی استفاده کنید:
- اهمیت مایندفولنس یا توجه آگاهی برای کاهش خشم در سالمندان
وقتی عصبانی هستید اولین گام آرام شدن است. این کار به شما در فاصله گرفتن از تکانه کمک می‌کند. بنابراین می‌فهمید که چه اقدام مناسبی باید انجام دهید. توجه خود را معطوف بدن خود و هر احساسی که از درون آن می‌گذرد کنید. مثلا چهره شما سرخ شده یا ضربان قلبتان بالا رفته است. مشاهده کنید که مغز شما چگونه به برشی از افکار، احساسات یا خاطرات واکنش نشان می‌دهد. توجه فعالانه به این شیوه کمک می‌کند تا تنش را متوقف کنید پیش از این که طوری رفتار کنید که پشیمان شوید.
- نقش تحرک و ورزش در کاهش خشم و پرخاشگری در سالمندان
ورزش اثر اساسی و ویژه‌‌ای بر خلق‌وخو می‌گذارد. تحقیقات نشان داده که در جلوگیری از ایجاد خشم و همچنین آرام کردن شما کمک می‌کند. بنابراین برای کاهش و کنترل خشم در دوران سالمندی، فعالیت‌های ورزشی منظم مانند بدنسازی و پیاده‌روی و شنا را در برنامه خود بگنجانید.
- ایجاد ارتباط سازنده برای کاهش خشم در سالمندان
بروز خشم به صورت عصبانیت و پرخاشگری هرگز نتیجه‌ای ندارد. هنگام تجمع خشم نباید احساسات را درگیر و تحلیل کرد. در عوض باید خشم را در وجود خود پراکنده کنید. سپس با کمک دیگران به حل مسئله بپردازید تا در آینده این اتفاق تکرار نشود. برای اینکه نشان بدهید دنبال توجیه رفتار خود نیستید در چنین بحث‌هایی عمدا بگویید: «شاید من اشتباه کردم». تحقیقات بسیاری نشان می‌دهند که پرخاشگری و خشم توانایی ما را در دیدن مسائل از زاویه دید دیگران کاهش می‌دهد.
- اهمیت روان‌درمانگر برای کاهش پرخاشگری سالمندان
جستجوی کسی که با او درباره دلایل ناراحتی خود حرف بزنید می‌تواند درد و رنج درونی را تغییر دهد. و مانع از خالی کردن خشم بر سر دیگران شود. پرداختن به آسیب‌های گذشته هم مهم است. شاید به این فکر بیفتید که به عنوان یک کودک برای کنترل خشم آموزش دیده‌اید یا خیر. شناسایی هرگونه فکر منفی که زیر خاکستر آتش خشم شما نهفته بسیار در کاهش پرخاشگری در دوران سالمندی موثر است.
- خودتان را مشغول کنید
رسیدگی به گیاهان، خشکشویی، مرتب کردن عکس‌های قدیمی یا حتی فقط سروسامان دادن به قسمتی از خانه راه خوبی برای سرگرم کردن خود و تجربه احساس مفید بودن است. اینکه هنوز از تک‌وتا نیفتادید خلق‌وخو و حس سلامتی شما بهبود می‌بخشد.
- هنردرمانی و موسیقی‌درمانی را از یاد نبرید
موسیقی آرامش‌بخش یک راه عالی برای ریلکس‌کردن و آرام شدن است. برنامه‌های موسیقی‌درمانی بسیاری وجود دارند که تاثیر اثبات شده‌ای بر زوال عقل می‌گذارند. موسیقی را به روتین زندگی خود اضافه کنید. پخش موسیقی هنگام مواجهه با اعمال اجتناب ناپذیر (مثلا در حمام) باعث کاهش پرخاشگری در دوران سالمندی می‌شود. هنردرمانی به معنای خلق یک اثر هنری است. کارهایی مانند نقاشی، سفالگری، کار با زغال و سایر هنرهای تجسمی به شما راهی تازه برای ارتباط و ابراز احساسات، هیجانات و افکار می‌دهد.
نحوه برخورد با سالمندان پرخاشگر
می‌دانیم که گاهی عمل کردن به اندازه حرف زدن ساده نیست اما وقتی صحبت از یک سالمند پرخاشگر می‌شود، شما به عنوان یک پرستار یا مراقب باید برای محافظت و کمک به خود اقداماتی انجام دهید:
- یک نفس عمیق بکشید و سعی کنید که ناامید یا خشمگین نشوید. بله می‌دانیم چقدر سخت است، اما تسلیم نشوید.
- با زاویه دید و خواسته‌های سالمند، خود را مطابقت دهید.
- خونسردی خود را در هر شرایطی حفظ کنید. توصیه می‌کنیم از اتاق بیرون بروید و کمی قدم بزنید.
- عصبانیت، ترس، هشدار یا اضطراب خود را بروز ندهید. می‌دانیم احساس می‌کنید اما این موارد را کنترل کنید. نشان دادن احساسات می‌تواند پرخاشگری سالمندان را افزایش دهد.
- با صدای ملایم و آرام صحبت کنید.
- احساسات سالمند پرخاشگر را درک کنید و به آنچه می‌گویند گوش کنید. به شما در فهمیدن مقصود کمک کرده و حس نیت شما را به عنوان مراقب نشان می‌دهد.
- مهم است که هنگام صحبت، ارتباط چشمی را حفظ کنید.
- سعی کنید علت عصبانیت و پرخاشگری سالمند را شناسایی کنید.
- فضای مورد نیاز سالمند را به او بدهید.
- به جای رفتار بر شخص تمرکز کنید.
- اجازه ندهید سالمند احساس بدی داشته یا در نتیجه رفتارش تنبیه شود. سعی نکنید این اتفاق را مجددا با او بررسی کنید. زیرا احتمالا او به یاد نمی‌آورد و ممکن است باعث تجدید ناراحتی وی شود.
به عنوان یک پرستار یا فردی که از سالمند پرخاشگر مراقبت می‌کند اینکه به خود کمک کنید بسیار مهم است. مراقب نیازهای احساسی خود باشید و از مشاور، اعضای خانواده و دوستان حامی خود کمک بگیرید. کنترل فرد خشمگین و کمک به کاهش پرخاشگری سالمندان فرسایشی است، اجازه ندهید شرایط بر شما غلبه کند.
چندین توصیه برای مقابله با انواع پرخاشگری در سالمندان
- عصبانیت، خشم و فریادزدن در سالمندان
سن و بیماری دو فاکتوری هستند که می‌توانند رفتارهای ناخوشایند انسان‌ها را تشدید کنند. مثلا ممکن است فردی که حساسیت و تحریک‌پذیری بالایی دارد، عصبانی و بی‌تاب شود یا خواسته‌های غیرمعقول داشته باشد. احتمالا فردی که مراقب اوست نتواند به راحتی او را آرام و راضی کند. متاسفانه، فرد مراقب اغلب هدف خشم و فریاد سالمندان پرخاشگر است.
توصیه ما به مراقبان سالمندان: سعی کنید علت عصبانیت و پرخاشگری سالمند را ریشه‌یابی کنید. روند افزایش سن راحت نیست. فرآیند پیرشدن می‌تواند موجب نارضایتی سالمندانی شود که رنج زیادی را در زندگی متحمل شده‌اند. فراموش نکنید که کنار آمدن با از دست دادن دوستان و اعضای خانواده، مشکلات حافظه و کشیدن درد بیماری‌های مختلف ساده نیست.
- مقاومت سالمندان در برابر حمام کردن
مشکل دوش گرفتن سالمند، تعویض لباس‌ها و مراقبت از بهداشت فردی در سالمند از آنچه که اکثریت مردم فکر می‌کنند به مراتب رایج‌تر است. این اتفاق برای بسیاری از مراقبان آزاردهنده است. گاهی علت آن افسردگی است و گاهی فاکتورهای دیگری در بروز این رفتار دخیل هستند. بالا رفتن سن باعث می‌شود که افراد سالمند روز به روز کنترل بیشتری از زندگی خود را از دست بدهند اما چیزی که آن‌ها همچنان می‌توانند کنترل کنند لباس‌ها و حمام کردن است. هر چه اجبار شما بیشتر شود، آن‌ها مقاومت بیشتری نشان می‌دهند. ترس و ناراحتی و از طرفی خجالت از کمک خواستن برای کارهای شخصی نیز این موضوع را سخت‌تر می‌کنند.
توصیه ما به مراقبان سالمندان: قدم اول این است که متوجه شوید چرا فرد سالمند نمی‌خواهد حمام کند. اگر علت آن افسردگی است با پزشک مشورت کنید. روان‌درمانی و داروهای ضدافسردگی می‌توانند موثر باشند. اگر مسئله حیا و خجالت سالمند است و او دوست ندارد که افراد خانواده در حمام به او کمک کنند از یک پرستار حرفهای کمک بگیرید. اگر فرد سالمند از آب و سر خوردن در وان و سطح لیز حمام می‌ترسد، انواع صندلی‌های حمام و دستگیره‌های مختلف مناسب این افراد را تهیه کنید.
اگر سالمند ار زوال عقل رنج می‌برد، شما باید دلسوزانه و مهربانانه رفتار کنید. روی دوش گرفتن کل بدن یا استحمام در وان اصرار نکنید. با یک درخواست کوچک شروع کنید. مثلا از وی بخواهید به آرامی صورتش را بشوید. وقتی این کار را انجام داد از او بخواهید که بخشی از بدنش را بشوید. دقت کنید که در طول شستشو با سالمند حرف بزنید تا مطمئن شود هیچ کاری را بدون اطلاع او انجام نمی‌دهید.
- ناسزا گفتن، حرفهای توهین‌آمیز و اظهارنظرهای نامناسب در سالمندان پرخاشگر
زمانی که یک فرد سالمند به طور ناگهانی و بدون دلیل شروع به فحاشی و توهین می‌کند اعضای خانواده و مراقبان درباره این که چرا این اتفاق افتاده و چه کاری باید انجام بدهند دچار تردید می‌شوند. زمانی که این اتفاق در انظار عمومی می‌افتد، باعث رنجش و خجالت بسیار می‌شود. البته که در خلوت افراد و در چهاردیواری خانه بسیار دردناک و آسیب‌زاست.
توصیه ما به مراقبان سالمندان: شروع آلزایمر یا اشکال دیگری از زوال عقل ازعلل این اتفاق هستند. اگر این اتفاق به یکباره می‌افتد، عفونت مجاری ادراری (UTI) از دیگر دلایل است. اما اگر زوال عقل دلیل این اتفاق نیست، چطور باید با سالمند رفتار کرد؟ قاطعانه به او بگویید که اصلا با چنین رفتاری به ویژه در محافل عمومی کنار نمی‌آیید. برای اینکه سالمند متوجه شود که این کار غیرقابل قبول و توهین‌آمیز است، کمی احساس گناه در او ایجاد کنید. مثلا بگویید: «تو هیچوقت دوست نداری نوه‌هایت این طرز حرف زدنت را ببینند! درست است؟» یا بگویید: «بابا! اگر مامان الان اینجا بود واقعا از این طرز حرف زدنت ناراحت می‌شد.»
روش دیگر برای مقابله با سالمندان پرخاشگر، ایجاد حواس‌پرتی است. سعی کنید تمرکز آن‌ها را بر روی موضوعی دیگر جذب کنید. مثلا روزهای خوش قدیم را یادآوری کنید و خاطرات شیرین گذشته را که فکر می‌کنید با شنیدن آن‌ها شاد می‌شوند را تعریف کنید.
- شکاک بودن و توهم در سالمندان
پارنویا (شکاکیت) و توهم در سالمندان به اشکال مختلفی به وجود می‌آبد. ممکن است سالمندان اعضای خانواده خود را متهم به دزدی کنند یا افراد و چیزهایی را ببینند که وجود ندارد یا بگویند شخصی قصد آسیب رساندن به آن‌ها را دارد.
توصیه ما به مراقبان سالمندان: توهم و هذیان علائم هشداردهنده برای وجود یک مشکل جدی جسمی یا روانی هستند. وضعیت سالمند خود را پیگیری کنید و در اسرع وقت با پزشک وی تماس بگیرید. این رفتار ممکن است درنتیجه یک بیماری، عارضه جانبی یک داروی جدید باشد. هذیان گاهی به عفونت مجاری ادراری مرتبط است. یک روش مقابله با این افراد بها دادن به تجربه آن‌هاست. سعی نکنید سالمند را متوجه توهم خود کنید. زیرا آنچه که فرد سالخورده می‌بیند، می‌شنود یا تجربه می‌کند واقعا برای او واقعی است. نگرانی‌های سالمند را درک کنید و با صدایی آرامش‌بخش تایید و تصدیق کنید. اگر وی ترسیده یا ناراحت است به او یادآوری کنید که جای امنی قرار دارد و شما از او مراقبت خواهید کرد.
انتهای پیام/۱۱۲
- نظرات ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط مدیران سایت منتشر خواهد شد.
- نظراتی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد.
- نظراتی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط با خبر باشد منتشر نخواهد شد.
ارسال نظر شما
مجموع نظرات : 0 در انتظار بررسی : 0 انتشار یافته : ۰