دولت بدهکار؛ دانشگاه آزاد بستانکار!

گروه آموزش  سورپرس: مشکلات معیشتی در سال های اخیر امان مردم را بریده. فرقی هم نمی‌کند یک کارمند معمولی باشی یا استاد دانشگاه. تورم افسار گسیخته بر معیشت همه اقشار جامعه تاثیر گذاشته و سفره‌های مردم روز به روز کوچکتر می‌شود؛ چرخ اقتصاد به سختی می‌چرخد و فشار آن نیز بر مردم وارد می‌شود.

در این بین مجموعه کارکنان دانشگاه آزاد نیز به خاطر معوقاتی که از گذشته دارند و البته میزان حقوق خود در مقایسه با دانشگاه‌های دولتی اعتراضاتی دارند. راه اشتباهی که مدیران گذشته دانشگاه آزاد طی کرده‌اند در کنار کاهش تعداد دانشجویان در کل کشور باعث شده دانشگاه‌هایی که براساس شهریه بودجه خود را تامین می‌کنند با مشکلاتی مواجه شوند. دانشگاه‌هایی که به جای دست کردن در جیب دولت و بهره‌مندی از بودجه‌های کلان، خود باید بودجه‌شان را تامین کنند.

همه‌گیری کرونا هم اثر منفی خود را مانند بیشتر کسب‌ و کارها بر دانشگاه‌ها و مراکز آموزشی گذاشته و بخشی از درآمدهای این مراکز را از بین برده است. به گفته رئیس دانشگاه آزاد اسلامی، از ۶ هزار میلیارد درآمد این دانشگاه در سال ۹۸ نزدیک به هزار میلیارد آن از منابع غیرشهریه‌ای مثل خدمات و فعالیت‌های اجرایی تامین می‌شد که در سال ۹۹ بخش بزرگی از آن به خاطر کرونا تعطیل شده است.

در چنین شرایطی انتظار می‌رفت که دولت از نهادهایی مثل دانشگاه آزاد حمایت کند اما نه تنها چنین کاری صورت نگرفته که دولت برای پرداخت بدهی بنیاد شهید و امور ایثارگران به دانشگاه آزاد نیز بودجه لازم را تامین نکرده است.

رئیس مرکز شاهد و ایثارگران دانشگاه آزاد اسلامی در گفت‌وگویی که بهمن ۹۹ داشته به جلسات متعددی که با مسئولان بنیاد شهید درباره معوقات داشته اشاره کرده و گفته است: «این دوستان در جلسات مختلف اعلام کردند که بودجه لازم را از دولت دریافت نکرده‌اند و به همین جهت در پرداخت مطالبات نیز دچار مشکل هستند.»

در ماده ۲۰ قانون برنامه پنج ‌ساله پنجم توسعه آمده است که شهریه دانشجویان جانباز ۲۵ درصد و بالاتر و فرزندان آنان، فرزندان شاهد، آزادگان و فرزندان آنان و دانشجویان تحت پوشش کمیته امداد امام‌خمینی(ره) و سازمان بهزیستی از محل اعتبارات ردیف مستقل معاونت (برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی رئیس‌جمهور) تامین شود.

طبق قانون هزینه‌های مربوط به مراکز آموزشی و پژوهشی غیردولتی این ایثارگران توسط بنیاد شهید و امور ایثارگران و از طریق مبادله موافقت‌نامه با معاونت برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی رئیس‌جمهور در ابتدای هر نیمسال تحصیلی باید پرداخت شود. این در حالی است که به گفته مسئولان دانشگاه آزاد از سال ۹۲ تاکنون پرداخت پول‌های بنیاد شهید به دانشگاه آزاد در زمان خود انجام نگرفته است.

معاون امور مجلس و ارتباطات اجتماعی دانشگاه آزاد اسلامی در این رابطه گفته است: «سال ۹۸ در کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس، با حضور نمایندگانی از بنیاد شهید و دانشگاه آزاد برای رسیدگی به این مسئله، جلسه‌ای تشکیل شد؛ بر اساس صورت‌جلسه مصوب تا بهمن ۹۷ بنیاد شهید هزار و۶۰۰ میلیارد تومان به دانشگاه بدهکار بود.»

البته مبلغ هزار و ۶۰۰ میلیارد تومان مربوط به سال‌های ۹۲ تا بهمن ۹۷ است و از بهمن ۹۷ تاکنون نیز از بابت شهریه دانشجویان ایثارگر مبلغی به دانشگاه آزاد پرداخت نشده است. طبق گفته مسئولان رقم بدهی مربوط به این ۲ سال هم حدود ۸۰۰ تا ۹۰۰ میلیارد تومان برآورد شده است. البته بعد از گذشت ۷ سال از انباشته شدن بدهی بنیاد شهید به دانشگاه آزاد در دولت حسن روحانی، شهریور ۹۹ بخشی از این بدهی با فشار مسئولان دانشگاه آزاد و پیگیری نمایندگان مجلس به دانشگاه آزاد پرداخت شد.

به گفته معاون توسعه مدیریت و منابع دانشگاه آزاد اسلامی، شهریور ۹۹ مبلغ ۲۰۰ میلیارد تومان به صورت نقدی و املاکی به ارزش ۸۵۰ میلیارد تومان به عنوان بخشی از بدهی بنیاد شهید به دانشگاه آزاد پرداخت شد. زمینی که البته بعد از مزایده دانشگاه آزاد به فروش نرسید و مسئولان دانشگاه اعلام کردند حاضرند آن را ۱۰ درصد زیر قیمت به بنیاد شهید برگردانند اما بابت آن پول نقد دریافت کنند.

با در نظر گرفتن ارزش املاکی که به فروش نرسیده و ۲۰۰ میلیاردی که به دانشگاه آزاد به صورت نقدی پرداخت شده است هنوز هم بنیاد شهید نزدیک به هزار و ۴۰۰ میلیارد به دانشگاه آزاد بدهکار است. پولی که حق کارکنان این دانشگاه است و معلوم نیست چرا دولت از پرداخت آن استنکاف می‌کند. این موضوع یک مسئله جدی است و باید از مسئولان دولت پرسید مگر در نظر آنها کارکنان دانشگاه آزاد با کارکنان دیگر دستگاه‌های اداری یا کارکنان دانشگاه‌های دولتی فرقی دارند که دولت پرداخت این بدهی را به تاخیر می‌اندازد.

یکی از مسئولان دانشگاه آزاد همچنین در بخشی از گفت‌وگوی خود بعد از نشست با نمایندگان مجلس یازدهم گفته است: «درصورت وصول این مطالبات تا سال ۱۴۰۰، دانشگاه آزاد اسلامی می‌تواند تمامی بدهی‌های خود به اعضای هیئت علمی و کارمندان را تسویه کرده و علاوه بر آن نیز حقوق و مزایا کارکنان و اعضای هیئت علمی دانشگاه نیز ارتقا دهد.»

باید به این موضوع هم توجه شود که طرح مسئله بدهی بنیاد شهید به دانشگاه آزاد هیچ ارتباطی با خانواده ایثارگران و دانشجویان آنها ندارد. در واقع کسانی که طرح این مسئله را دور از شأن و جایگاه خانواده ایثارگران می‌دانند دنبال به حاشیه راندن اصل مسئله هستند. نزدیک به ۸۰ هزار دانشجو از خانواده ایثارگران در دانشگاه آزاد مشغول به تحصیل هستند و در تمام این سال‌ها با وجود پرداخت نشدن شهریه آنها از سوی دولت و بنیاد شهید، بدون هیچ مشکلی به تحصیل خود ادامه داده‌اند.

رئیس مرکز شاهد و ایثارگران دانشگاه آزاد اسلامی در این زمینه گفته است: «اگر دانشگاه مشکلاتی را درخصوص معوقات مالی با مسئولان بنیاد شهید و امور ایثارگران دارند یک موضوع جداست و ربطی به دانشجویان شاهد و ایثارگر ندارد.» همچنین رئیس دانشگاه آزاد به تمام واحدهای این دانشگاه دستور داده که هیچ واحدی اجازه ندارد تا خللی در سیستم آموزشی فرزندان شاهد و ایثارگر به وجود آورد و در این رابطه هیچ نوع کوتاهی‌ای را از هیچ واحدی نیز نمی‌پذیرد.»

به نقل از ایسکانیوز؛ موضوع اصلی در حال حاضر کارکنان دانشگاه آزاد هستند که به خاطر پرداخت نشدن این بدهی‌ها، هم معوقات حقوق دارند و هم میزان دستمزد آنها متناسب با شرایط اقتصادی کشور ارتقا پیدا نکرده است. اساتید و کارکنان دانشگاه آزاد اسلامی نیز تابستان ۹۹ در نامه‌ای سرگشاده خطاب به ریاست جمهوری خواستار پرداخت بدهی دولت به دانشگاه آزاد اسلامی شده بودند. در بخشی از این نامه به حق‌الناس بودن این دِین اشاره شده و اینکه سفره کارکنان دانشگاه آزاد به خاطر این مسائل از سفره همکارانشان در دولت کوچکتر است.

باید این نکته را هم در نظر داشت که مهمترین منبع درآمد دانشگاه آزاد، از پرداخت شهریه تامین می‌شود. وقتی میزان بدهی بنیاد شهید نزدیک به یک سوم در آمد سالانه دانشگاه باشد؛ امری طبیعی است که مشکلاتی برای تامین حقوق و دستمزد کارکنان دانشگاه ایجاد ‌شود.

سوالی که اینجا مطرح می‌شود این است که چرا دولت از پرداخت بدهی یکی از دستگاه‌های زیرمجموعه خود به نهادی که از بودجه عمومی استفاده نمی‌کند، سر باز می‌زند؛ آن هم در شرایطی که به خاطر مشکلات اقتصادی حاصل از مدیریت دولت، کارکنان دانشگاه آزاد هم مانند دیگر اقشار جامعه درگیر مشکلات معیشتی هستند.