تعبیر خواب از دیدگاه روانشناسان چگونه است؟

به گزارش سورپرس، رویاها مجموعه ای است از افکار، تصاویر و احساساتی که در حین خواب رخ می دهد؛ رویاهای ما کاملا غیر ارادی هستند و در مرحله ی خواب سریع (REM) روی می دهند، البته این بدان معنا نیست که ما در دیگر مراحل خواب، رویا نمی بینیم بلکه می توان گفت، رویا در این مرحله روشن و واضح تر است و به محض اینکه بیدار شویم، رویایی که دیده ایم را به یاد می آوریم.

ذکر این نکته خالی از لطف نیست، ما انسان ها هر رویایی که در طول شب می بینیم، به یاد نمی آوریم!

طبق بررسی های انجام شده، به صورت میانگین در هر شب، ۵ تا ۶ رویای متفاوت می بینیم و هر رویایی حدودا پنج تا بیست دقیقه طول می کشد؛ حتی افرادی که ادعا می کنند رویاهایشان را بعد از بیداری به یاد می آورند، همه ی آن چیزی که در خاطرشان مانده، حدود ۵ درصد است!

رویاها چقدر طول می کشند؟

سخت است که بگوییم یک فرد چقدر رویا می بیند و رویای او چقدر طول می کشد؛ اما متخصصان با توجه به تحقیقاتی که انجام داده اند، تخمین هایی در مورد مدت زمانی که رویا می بینیم داشته اند.

بر اساس نتایج گزارشات بنیاد ملی خواب، هر فرد به طور متوسط ۴ تا ۶ بار در هر شب خواب می بیند. بر همین اساس، ممکن است یک فرد در یک خواب شبانه ۲ ساعت را در سرزمین رویاها بگذارند!

آیا رویاها می توانند آینده را پیش بینی کنند؟

رویاها یک اتفاق شبانه به ظاهر جادویی هستند که در آن ما در دنیایی از اتفاقات و داستان های عجیب و غریب غرق می شویم. ما با شخصیت‌های غیرعادی ملاقات می‌کنیم، به ماجراجویی می‌رویم و دنیاهای عجیب و غریب را کشف می‌کنیم.
هیچ یک از این موارد کاملاً منطقی نیست، اما بنا به دلایلی در زمانی که خوابیم همه چیز کاملاً منطقی و به اندازه هر تجربه بیداری واقعی به نظر می رسد.

آنچه باعث می شود که رویاها کمی رازآلود به نظر برسد این است که علم به طور کامل در مورد آن ها توضیح نداده است و روند دقیقی از آن مشخص نشده است و همین باعث می شود که رویاها برای ما هیجان انگیزتر باشند و دوست داشته باشیم بدانیم چه نقشی در زندگی ما دارند.

یکی از محبوب ترین نظریاتی که در مورد رویاها وجود دارد، آن است که رویاها پیش بینی کننده آینده هستند. تقریبا همه ی ما رویاهایی را که به حقیقت پیوسته باشند، دیده ایم یا تجربه ای از اینکه فردی یا اتفاقی را تجربه کرده باشیم که برایمان آشنا باشد و به اصطلاح دژاوو باشد و جالب اینجاست که مطالعاتی وجود دارد که این گفته ها را تایید می کند.

برخی از تحقیقات نشان می دهند که انواع خاصی از رویاها ممکن است پیش بینی کننده شروع یک بیماری یا زوال ذهنی باشد؛ به عنوان مثال دیده شده است که افراد مبتلا به پارکینسون رویاهایی حاوی احساسات منفی با زوال شناختی دیده اند.

مراحل مختلف زندگی و تجربیات می تواند رویاهای شما را تغییر دهد و باعث کابوس شود. بارداری می تواند منجر به کابوس های بیشتر یا رویاهای واضح شود.

رویدادهای تروماتیک همچنین می تواند بر خواب شما تأثیر بگذارد و هم آسیب و هم مسائل روانی با افزایش کابوس ها همراه هستند. به نوبه خود، کابوس ها ممکن است روی خواب شما تأثیر منفی بگذارند.

توصیه هایی برای یادآوردن خواب ها

شاید برایتان سوال پیش بیاید که چرا باید رویاهای خود را به یاد بیاوریم؛ در این قسمت چند مزایای یادآوری رویا را برای شما خواهیم گفت:

• درک بیشتر احساسات و عواطف خود
• توانایی بهتر در حل مسئله و تصمیم گیری
• افزایش خودآگاهی
• شناخت بهتر خود
• مقابله با استرس
• و….

اگر در به خاطر سپردن رویاهای خود مشکل دارید، ناامید شوید! کارهای زیادی وجود دارد که می توانید انجام دهید تا رویاهای خود را با جزئیات بیشتر، بهتر به خاطر بیاورید.

• انتخاب کنید که رویاهایتان را به خاطر بیاورید؛ قبل از اینکه بخوابید به خودتان یادآوری کنید که رویاهایی که می بینید را قرار است به یاد بیاورید.
• یک روتین خواب ثابت برای خود ایجاد کنید؛ یک روال خواب سالم به این معناست که هر شب در ساعت مشخصی بخوابید و هر روز صبح در ساعت مشخصی از خواب بیدار شوید. شما باید سعی کنید هر شب حداقل ۷-۸ ساعت بخوابید. همچنین ایده خوبی است که هرگونه وسایل مرتبط با فناوری را قبل از خواب خاموش کنید.
• به طور طبیعی از خواب بیدار شوید؛ ممکن است لازم باشد برای بیدار شدن از یک ساعت زنگ دار استفاده کنید، اما اگر بتوانید بدون آن از خواب بیدار شوید، بهتر است. ساعت زنگ دار یا بیدار شدن ناگهانی می تواند باعث شود بیشتر رویای خود را فراموش کنید. تمرین بیدار شدن در ساعت معین و گفتن اینکه می خواهید در ساعت خاصی قبل از خواب بیدار شوید، می تواند به آسانی بیدار شدن کمک کند.
• برای باز کردن چشمانتان صبر کنید؛ وقتی از خواب بیدار می شوید، سعی کنید زیاد حرکت نکنید و چشمان خود را بسته نگه دارید.
• سعی کنید تا آنجا که می توانید آنچه را که در مورد آن خواب می دیدید به خاطر بیاورید. تا جایی که می توانید آن را در ذهن خود پخش کنید.
• سعی کنید قبل از باز کردن چشمان خود به قسمت های مهم رویای خود فکر کنید و تمرکز بیشتری بر آنچه دیده اید داشته باشید.
• برای به خاطر آوردن رویای خود می توانید تصویری را از آن ترسیم کنید.

خواب و رویا از دیدگاه روانشناسی

صحبت در مورد رویا ها در علم روان شناسی، به علت تفاوت نظرات و دیدگاه های روان شناسان کمی بحث بر انگیز و البته چالش بر انگیز است؛ برای مثال:

• زیگموند فروید که پدر علم روانکاوی می باشد؛ معتقد است، رویاهای ما، اشاره به نیاز ها و خواسته های ناخودآگاه ما دارد، در مقابل روان شناس دیگری به نام کالوین. اس هال با تکیه بر یک رویکرد شناختی، بر این باور است که رویاهایی که ما می بینیم، منعکس کننده ی بخشی از زندگی ما در بیداری است.
•  دسته ای دیگر معتقند، رویاهای ما خاطراتی است که در طول روز داشتیم و اکنون در خواب به حافظه بلند مدت ما منتقل می شوند؛ در مثال، می گویند اگر در خواب، رویای فرد مشهوری را ببینید که در حال غرق شدن است، ممکن است مغز شما در حال پردازش اخباری باشد که در روز و در تلویزیون در مورد غرق شدن یک مرد دیده اید!
•  برخی دیگر از روان شناسان، از علم تحلیل رویا دفاع می کنند؛ آن ها می گویند رویاهایی که ما میبینیم، شاید بخش مهمی از اطلاعاتی باشد که در بیداری نادیده می گیریم برای مثال شاید رویاهایی که می بینیم، نمود احساساتی باشد که در طول روز به آن ها توجه کرده ایم.
•  در دیدگاه دیگر، گفته شده است، رویاهایی که می بینیم، راهکار های مغز است که ما را برای آماده شده برای چالش هایی زندگی کمک می کند؛ درست مانند یک راهکار حل مسئله!
•  روان شناسی به نام ویلیام دامهوف بر این باور است، رویاهایی که می بینیم هیچ کارکرد روانی ای ندارد؛ اما رویاهای منحصر به فرد ما معنی دارند و اگر بخواهیم یک نیم رخ روانشناختی از فرد ترسیم کنیم، می توانیم رویاهای فرد را تحلیل کنیم.

در ادامه به بررسی تحلیل رویا از دیدگاه روان شناسان مهم و تاثیر گذار در عرصه ی علم روان شناسی خواهیم پرداخت:

 تحلیل رویا از دیدگاه فروید

این بخش را با یکی از مهم ترین سخنان پدر علم روانکاوی، زیگموند فروید، آغاز می کنیم؛ او معتقد بود، رویا شاهراهی است برای ورود به ناخودآگاه هر انسانی!

فروید از جمله کسانی بود که در مورد تحلیل رویا تحقیقات جالبی دارد و سخنان او امروزه هم طرفداران خودش را دارد، فروید در مورد تحلیل رویا کتابی تحت همین عنوان تالیف کرده است.

به طور کلی، فروید می گوید، رویایی که رویا پرداز می بیند، منعکس کننده ی خواسته ها و تمایلات او می باشد. از نظر فروید، معنای پنهان رویاهای ما توسط محتوایی که میبنیم، پنهان شده است.

فروید می گوید، مثلا اگر در خواب ببینید که پرواز می کنید، پرواز کردن شما نشانه ی تمایل شما برای رهایی از یک موقعیت سخت و ظالمانه است!

فروید در رابطه با تحلیل رویا، به نماد های جهانی اشاره کرد. نماد های جهانی در رویا، نماد های مشترکی است که هر فردی در هر کجای دنیا ممکن است در رویای خود ببیند. نماد های جهانی، عبارت اند از: تولد، مرگ، پدر و مادر، فرزند، خواهر و برادر و ..

برای مثال فروید می گوید اگر در خواب ببینید که به سفر می روید، سفر به معنای مرگ است یا اگر در خواب، آب ببینید نشان دهنده ی تولد است.

با توجه به بیان نماد های جهانی، اما فروید معتقد بود، نماد گرایی در رویاها بیشتر شخصی می باشد و اگر بخواهیم خواب افراد را تعبیر کنیم، باید درک خوبی از فرد و شرایطی که در آن قرار دارد، داشته باشیم.

تحلیل رویا از دیدگاه یونگ

یونگ از جمله شاگردان و پیروان فروید بود که با گذشت زمان از فروید جدا شد و نظریات خودش را بر مبنای رویکرد روانشناسی تحلیلی، ارائه داد. با این وجود، نظریات یونگ در مورد رویا، شباهت زیادی به نظریات فروید دارد.

یونگ همانند فروید بر این باور بود که رویاها دارای معنای پنهانی دارند که توسط محتوای قابل رویت و آشکار، پنهان شده است.

وجه تفاوت نظر یونگ با فروید در مورد رویاها، این بود که یونگ معتقد بود، رویا نمادی برای به تعادل رسیدن شخصیت است و نمایانگر امیال ناخودآگاه فرد نیست.

بر خلاف فروید، یونگ به محتوای آشکار بیشتر اهمیت می داد زیرا تصور می کرد نماد های مهمی در این قسمت، پنهان شده است.

نکته مهمی که در رابطه با تحلیل رویا از دیدگاه یونگ وجود دارد، عقیده ی او در مورد این موضوع است که رویاها، نشان دهنده ی ناخودآگاه جمعی ما هستند و به همین دلیل می توانند به فرد برای زندگی آینده اش کمک کنند.

 یک نمونه تعبیر خواب از دیدگاه یونگ:

یونگ برای مثال خواب مرد جوانی را شرح داد؛ مرد جوان و پدرش در خواب در یک خودرو بوده و پدر در اثر سو مصرف نوشیدنی الکلی، با بی نظمی و حواس پرتی تمام رانندگی می کرد و در نهایت با یک دیوار برخورد کرده و خودرو خراب می شود.

مرد جوان از خواب بیدار می شود و از خوابی که دیده است، تعجب کرده چرا که رابطه او با پدرش همیشه خوب و صمیمی بوده و پدرش در زندگی واقعی، هرگز تحت تاثیر مستی رانندگی نمی کند.

اما تحلیل یونگ از خواب مرد جوان چه بود؟ یونگ در تحلیل این رویا بیان کرد، چون مرد جوان احساس می کند در زیر سایه پدرش زندگی می کند، این رویا را دیده است!

یونگ اغلب از کهن الگوها و اسطوره های جهانی برای تحلیل و تعبیر رویا استفاده می کرد. در نتیجه یونگ درمانی، به تحلیل رویا در سه مرحله مختلف می پردازد؛

•  در مرحله ی اول، سابقه ی فردی رویاپرداز را در تحلیل رویا در نظر می گیرد،
•  در مرحله ی دوم، زمینه فرهنگی رویاپرداز از جمله سن و محیطی که در آن زندگی می کند، در نظر گرفته می شود،
•  در مرحله ی سوم، هر محتوایی بین کهن الگو ها به منظور کشف پیوندهای بین رویا و انسانیت به عنوان یک کل مورد ارزیابی قرار می گیرد.

 تحلیل رویا از دیدگاه کالوین اس.هال

نظر این روان شناس، بر خلاف نظر یونگ و فروید بود؛ او به محتوای پنهان در رویا باور نداشت. او در زمینه ی تحلیل رویا، بر این عقیده بود که، رویا ها چیزی جز افکاری که در حین خواب، ظاهر می شود، نمی باشد.

رویکردی که هال، در مورد تعبیر خواب داشت به کمک رابرت ون دی کسل در سال ۱۹۶۰ طراحی شده بود.

در این رویکرد از، تحلیل محتوای کمی برای ارزیابی رویاها استفاده می کردند؛ سیستم مقیاس های تحلیل محتوای رویا، روشی علمی برای ارزیابی رویاها ارائه می دهد که این روش در تضاد با رویکردهای فروید و یونگ در تعبیر خواب بوده که فاقد دقت علمی می باشند.

 تحلیل رویا از دیدگاه آدلر

آدلر رویای فرد را نشان دهنده ی سبک زندگی او می دانست؛ و بر این باور بود که اگر قرار است رویای فرد تحلیل شود باید خود فرد هم تحلیل شود.

آدلر بر این عقیده بود که رویا، نشان دهنده ی احساساتی است که فرد در زندگی خود تجربه می کند، مشکلاتی که با آن روبه رو می شود و در نتیجه راهکاری که برای حل این مشکلات در نظر می گیرد.

 تحلیل رویا از دیدگاه دامهوف

دامهوف یکی از برجسته ترین روان شناسانی است که در زمینه ی تحلیل رویا فعالیت داشته است. او به همراه کالوین هال در دانشگاه میامی تحصیل کرده است. طبق بررسی های ویلیام دامهوف، رویا، منعکس کننده افکار و نگرانی های یک رویاپرداز در بیداری است.

دامهوف یک مدل عصبی شناختی از رویا ارائه می کند که در این مدل، فرآیند رویا دیدن از فرآیندهای عصبی و سیستمی از طرحواره ها ناشی می شود و محتوای رویا از این فرآیندهای شناختی نشئت می گیرد.