استفاده از همه روش‌های قانونی برای احقاق حق ایران از آب هیرمند

به گزارش گروه اقتصادی سورپرس، با وجود بروز خشکسالی‌های چندین ساله در استان سیستان و بلوچستان و نیاز شدید مردمان این استان مرزی کشور به منابع پایدار آب، حکومت های مستقر در افغانستان بیش از ۲ دهه است که به تعهدات خود در معاهده سال ۱۳۵۱ بین دو کشور مبنی بر تخصیص ۸۲۰ میلیون مترمکعب از آب رودخانه هیرمند به ایران عمل نکرده‌اند و این موضوع زندگی و معیشت هم‌وطنان ما در این استان محروم را تحت‌الشعاع قرار داده است.

ماموریت رئیس‌جمهور به وزرای امور خارجه و نیرو: حقابه ایران از هیرمند را پیگیری کنید

پنجم مردادماه امسال، رئیس‌جمهور در جلسه هیات دولت، وزرای امور خارجه و نیرو را مأمور پیگیری حقابه ایران از رود هیرمند کرد و گفت: دولت مردمی در پیگیری حقوق ملت به هیچ عنوان کوتاه نخواهد آمد.

سید ابراهیم رئیسی همچنین به وزارتخانه‌های مربوطه مأموریت داد که با جدیت، سایر راه‌های تأمین آب شرب و آب کشاورزی برای مردم استان سیستان و بلوچستان از جمله از طریق حفر چاه‌های ژرف و اختصاص دکل‌های ویژه را پیگیری کرده و هر چه سریع‌تر اقدامات لازم را در دستور کار قرار دهند.

هشدار وزیر امور خارجه به همتای افغانستانی‌اش

یک روز پس از دستور اکید رئیس‌جمهور، وزیر امور خارجه با سرپرست وزارت خارجه افغانستان تلفنی گفت‌وگو کرد و نسبت به تأثیر منفی کم‌کاری افغانستان در پیگیری این موضوع بر سایر عرصه‌های همکاری میان دو کشور هشدار داد.

حسین امیرعبداللهیان در گفت‌وگو با امیرخان متقی، تحویل حقابه ایران را شاخص مهمی برای سنجش تعهدات هیأت حاکمه سرپرستی افغانستان در عمل به تعهدات بین‌المللی در قبال ایران دانست و با اشاره به مطالبه جدی مردم و نمایندگان سیستان و بلوچستان در مجلس  از وزارت امور خارجه افزود: اگر مسأله حقابه ایران از هیرمند با سرعت و جدیت حل و فصل نشود، در سایر حوزه‌های همکاری دو کشور آثار منفی خود را نشان خواهد داد.

پیگیری حقابه ایران در پایتخت افغانستان

وزیر نیرو نیز چند روز پس از دستور ریاست جمهوری در راس هیاتی به کابل سفر کرد و در خصوص دریافت حقابه ایران از رودخانه هیرمند با مقامات حکومت مستقر در افغانستان به مذاکره پرداخت.

علی‌اکبر محرابیان پس از بازگشت به کشور درباره روند مذاکرات با طرف افغان اظهار کرد: در خصوص معاهده ۱۳۵۱ با طرف افغان گفت‌وگو کردیم، مهمترین موضوعی که در ماه‌ها و سال‌های اخیر موجب عدم دریافت حقابه می‌شد، اجرای یک پروژه استکباری در نزدیکی مرز جمهوری اسلامی ایران بود.

وی افزود: حقابه ایران از سد کجکی در کشور افغانستان آزاد شده و به بند کمال‌خان در ٧٠ کیلومتری مرز ما می‌رسد. در جنوب منطقه بند کمال‌خان منطقه‌ای به نام گود زره وجود دارد که حقابه هیرمند به آن منطقه انحراف پیدا می‌کند.

وزیر نیرو با بیان اینکه در یکی دو سال اخیر با احداث این بند انحرافی، حقابه ایران آزاد نمی‌شد، اظهار کرد: در این سفر طرف افغان پذیرفت که دیگر آبی به سمت منطقه گود زره جاری نشود و آب در مسیر خود به ایران وارد شود.

محرابیان حقابه ایران را دیگر موضوع مطرح شده در مذاکرات عنوان کرد و گفت: در سال‌های نرمال ٨٢٠ میلیون مترمکعب حقابه جمهوری اسلامی ایران است که قرار شد با توجه به شرایط بارشی، کمیساران آب در این خصوص تشکیل جلسه بدهند و موضوع را بررسی کنند تا این حقابه آزاد شود.

وی بر اساس مذاکرات صورت گرفته اظهار امیدواری کرد که در روزهای پیش رو شاهد رهاسازی حقابه ایران باشیم.

افغانستان قول می‌دهد اما عمل نمی‌کند!

اتفاقی که البته در عمل نیفتاد و باز هم در بر همان پاشنه سابق چرخید! تا آنجاکه فداحسین مالکی؛ نماینده زاهدان و عضو کمیسیون سیاست خارجی و امنیت ملی مجلس در مصاحبه‌ای گفت: طالبان در مورد حقابه هیرمند بازی در می‌آورند. یک روز می‌گویند آب نیست یک روز می‌گویند این حقابه داده می‌شود اما خبری از پرداخت نیست. به گونه ای رفتار کرده‌اند که ما احساس می‌کنیم اعتماد لازم بین ما و طالبان کمرنگ شده است و اگر این رفتار آنها ادامه داشته باشد این اعتماد سلب می‌شود.

وی افزود: ما مجبوریم راهکاری دیگر را در مورد طالبان به کار ببریم که آنها مجبور باشند به قوانین بین‌المللی و مرزها احترام بگذارند و به تعهداتی که دولت‌های افغانستان که مهمترین آن حقابه هیرمند بوده است متعهد باشند و آنها را اجرایی کنند.

علی سلاجقه؛ معاون رئیس‌جمهور و رییس سازمان حفاظت محیط زیست نیز در این ارتباط تصریح کرد: رئیس‌جمهور به وزارت نیرو ماموریت ویژه داد و وزیر نیرو هم با هیات بلندپایه‌ای به افغانستان سفر کرد و در آنجا نشست‌هایی با هیات حاکمه برگزار شد که بسیار مفصل بود اما به نظر می رسد دست‌هایی در کار است که به هیات حاکمه افغانستان اجازه نمی‌دهد نسبت به تعهداتشان در قبال ایران عمل کنند.

وی افزود: البته در تمام این نشست‌ها، مقامات حکومت مستقر در افغانستان اعلام کردند که ما در بحث حقابه ایران به تفاهم‌نامه میان دو کشور پایبند هستیم؛ این حرف‌ها را می‌زنند اما در عمل باز هم اجرا نمی‌کنند. با وجود این حرف‌ها بعد از سفری که وزیر نیرو به افغانستان داشت باز هم آنها آبی را رها کردند اما آن ‌را به سمت منطقه گودزره در افغانستان منحرف کردند و اصلا آبی به ایران و سمت هامون نیامد. بنابراین در این قسمت دیگر باید ناچارا از ظرفیت‌های بین‌المللی استفاده کنیم.

مسیرهای دیگر را برای دریافت حقابه دنبال می‌کنیم

در تازه‌ترین واکنش به مذاکرات صورت گرفته در خصوص دریافت حقابه ایران از رود هیرمند، احمد وحیدی؛ وزیر کشور در مراسم تکریم و معارفه استاندار سیستان و بلوچستان، اظهار کرد: در سیستان و بلوچستان مشکلاتی در زمینه آب داریم که تذکرات فراوانی به کشور همسایه و طالبان داده شده است.

وی ادامه داد: ضمن اینکه پیگیر مسائل حقابه هستیم باید مسیرهای دیگر را هم برای برطرف کردن مشکل آب سیستان و بلوچستان دنبال کنیم.

استفاده از همه روش‌های قانونی برای احقاق حق ایران از آب هیرمند

اما با وجود عدم پایبندی طرف افغان به تعهدات خود برای رهاسازی حقابه ایران از هیرمند و بی‌نتیجه بودن مذاکرات صورت گرفته تا امروز، آیا استفاده از روش‌های دیگر برای احقاق حق قانونی ایران از منابع آبی مشترک در دستور کار قرار دارد؟

وزیر نیرو در پاسخ به این پرسش خبرنگار سورپرس، گفت: قطعا می‌بایست با روش‌های مختلف به ویژه دیپلماسی و پیگیری‌هایی که از مجاری قانونی انجام می‌شود، حق خودمان را از آب رودخانه هیرمند دریافت کنیم.

گزارش از: سیداحمد طبایی