ابتذال بی‌مسئولیتی و امتناع پاسخگویی در دانشگاه آزاد اسلامی

گروه علمی آموزشی سورپرس–  *دکتر محمدباقر کریمی؛ روز یکشنبه(بیست وششم بهمن)، جمعی از اساتید و کارکنان دانشگاه آزاد اسلامی در تعدادی از شهرها، جلوی ساختمان های اداری دانشگاه برای مطالبه حقوق از دست رفته و اعتراض به وضعیت حقوق و دستمزد خود و بی توجهی دانشگاه به وضع معیشتی شان، تجمع کردند اما دریغا که در هیچ کدام از شهرها، در هیچ سطحی از مدیریت، کسی در بین آنها حاضر نشد که هم به طور صوری از حرمت استاد صیانت و هم حرف آنها را شنیده و به شکل مقتضی به تصمیم گیران منتقل کند.

دردآور است مشاهده این که این دانشگاه با این عظمت در عرض چند سال به نقطه ای رسیده که کارمندش، استاد و معلم اش که شغل اش در تمام جوامع بالاترین شأن اجتماعی را دارد برای وضعیت معیشتی و حیثیتی خود باید در خیابان و در محوطه، پلاکارد به دست بگیرد!

اما آنچه دردآورتر و جانسوز تر است این است که ما امروز در این دانشگاه یک نوع بی تفاوتی و بی مسئولیتی به رنج و مشکل انسان همکار و همگن را شاهد بودیم و غیر قابل باورتر و حیرت آورتر اینکه این بی تفاوتی، این خنثی بودن به رنج دیگری و این بی مسئولیتی در قبال وظیفه، به یک احساس طبیعی و پذیرفته شده و نرمال در سطوح مدیریتی این دانشگاه تبدیل شده است!

همه گیر شدن بی تفاوتی به رنج انسان در سطوح مختلف مدیریتی دانشگاه، عمومیت یافتن نوعی مسخ شدگی وجدانی است. علت رواج چنین بی تفاوتی مرگباری چه می تواند باشد؟!

همچنین پدیده دیگری که آن روز به وضوح به چشم آمد، مشاهده رواج فرهنگ تبختر و تکبر مدیریتی و گرایش به نوعی عدم پاسخگویی بود که مشاهده آن در نهاد دانشگاه و آنهم دانشگاهی با پسوند اسلامی که اساسا فرآیندهای آن، فرهنگ جاری در آن و نظام ارزشی حاکم بر آن باید بوی “اسلام” بدهد، بسیار مأیوس کننده بود.

اگر در دانشگاه آزاد اسلامی که اساسا در جایگاه سرچشمه انشاء و صدور فرهنگ است و به عنوان یکی از نهادهای برآمده از دل نظام جمهوری اسلامی باید معرف ارزش های نظام نیز باشد این می گذرد، پس وضعیت پاسخگوئی و شفافیت و تکریم در ارگان های دیگر که به طور صریح بر این صبغه ها تأکید نمی شود، چگونه است!

عمق این فاجعه مدیریتی، افول فرهنگ سازمانی و تلخی مضاعف آن در سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی، به قدری دردآور بود که رنج مضیقه های معیشتی را از خاطر اساتید و کارکنان دانشگاه برد. ولی یک سؤال اساسی در افکار عمومی بدنه دانشگاه برجای گذاشت که چرا چنین بی تفاوتی عمومیت یافته ای در مدیریت دانشگاه نسبت به وضعیت نامطلوب سرمایه انسانی دانشگاه شکل گرفته است؟

چرا هیچ گونه هم دلی از طرف مدیریت با اساتید و کارکنان دانشگاه که به طور جدی استخوان هاشان زیر فشار تورم در حال خرد شدن است، اظهار نمی شود؟ آیا هیچ گونه الفت و درک مشترکی بین مدیریت با بدنه دانشگاه نیست و یا اینکه این بی اعتنایی به اظهار مشکلات از طرف اساتید و کارکنان یک سیاست و یک رویکردی مدیریتی عامدانه است که به طور حساب شده اتخاذ می شود برای حصول به اهدافی معین؟

آیا منابع انسانی دانشگاه از نظر مدیران آن، انسان هستند، انسان هایی که کمترین رنج و اضطراب آنها در شبانه روز باید خواب را از چشم مدیران برباید یا اینکه توده هایی هستند در نقش مهره ها که هر بازی می توان با آنها کرد و یا به هر شکل دلخواهی درآورد؟

روایتی از حکومت امام علی(ع) که نقل به مضمون آن چنین است: مقداری غنیمت به دست آمده بود. امام دستور دادند که اینها را به تساوی بین مردم تقسیم کنید. کار متولیان تقسیم تا غروب طول کشید و به امام گفتند که کار تحویل سهم به مردم، برای فردا صبح موکول شود. امام مخالفت کرده و فرمودند، این مال را به مردم برسانید که شب را با خیال آسوده بخوابند.

گرچه چنین دقتی در مورد حتی یک شب کاستن از اضطراب مردم، فقط به یک آرمان شبیه است، ولی به قدر وسع باید همین نوع مدیریت الگوی مدیرانی باشد که ادعای مدیریت مبتنی بر ارزش های دینی دارند. این در حالی است که ما شاهد اختلاف های فاحش در میزان حقوق و دستمزد مدیران با بدنه دانشگاه و بدتر از آن نادیده گرفتن بدنه دانشگاه و بی نیاز دانستن خود از ارائه هر گونه توضیحی هستیم که دقیقا نقطه مقابل مدیریت علوی است.

رواج تصمیم گیری غیر شفاف، بی اعتنایی آشکار به اساتید و کارکنان در فرآیند های تصمیم گیری، غیرشفاف بودن اطلاعات مالی و اداری، تصویر “فعال مایشاء” از مدیران به ذهن متبادر می کند.

عقل جمعی دانشگاه، عقل مرجع جامعه محیط آن است. نایده گرفتن این عقل جمعی ارزشمند علاوه بر اینکه نشان استبداد رأی دارد و حتی در ظاهر هم شایسته مدیریت در نهاد دانشگاه نیست، باعث از دست رفتن یک ظرفیت بزرگ مشورتی نیز می شود که می تواند ضامن اخذ تصمیم های صائب، پایدار و کم خطا باشد و پدیده پرهزینه تورم بخشنامه ها و قوانین ناسخ و منسوخ را کاهش دهد. و مهمتر از همه اینها، در مدیریت علوی و الگوی مدیریت اسلامی، انسان و کرامت انسان، اصل است و هر تصمیم مهمی در راستای اهداف سازمان بدون اعتنای به پیوست مهم اصل کرامت انسان، نقض غرض بنیادی می کند.

پدیده مرکبی که آن روز در دانشگاه آزاد به نمایش درآمد و در این نوشته از آن به ابتذال بی مسئولیتی و امتناع پاسخگویی تعبیر شد، زنگ هشداری جدی است که از بروز یک نوع آفت بروکراتیک و گسست بین بدنه با مدیریت دانشگاه حکایت دارد.

علت آن هم هر چه باشد نتیجه ای جز یأس روز افزون اساتید به عنوان رکن اصلی دانشگاه و کارکنان ارزشمند آن نخواهد داشت و تبعات قابل پیش بینی آن از قبیل تضعیف کیفیت فرآیندهای آموزشی و پژوهشی دانشگاه خیلی زود نمایان شده و نتیجه آن نیز در قالب تنزل کیفی فارغ التحصیلان مستقیما به جامعه و کلیت کشور منتقل خواهد شد.

اگر دلسوزانی در دانشگاه وجود دارند و اگر هیأت امنای دانشگاه خود را در مقابل وضعیت حاضر مسئول می دانند باید این عارضه مهم را جدی تلقی کرده و در صدد چاره جویی اساسی برآیند.

* عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی تبریز

انتهای پیام/ ۱۰۱