آداب تسلیت‌گویی در عصر کرونا

به گزارش سورپرس؛ طبق آمار رسمی تا به این جا در جهان بیش از دو میلیون و ۱۱۵هزار نفر فوت شده اند و در ایران تا روز گذشته، مجموع فوتی‌های مبتلایان به کرونا به ۵۷ هزار و ۲۹۴ نفر رسیده است. این اعداد بزرگ اما جدای از این که خبر از فوت افراد می‌دهد، می‌تواند به ما ایده‌ای درباره تعداد افرادی که در یک سال گذشته سوگوار شده‌اند هم بدهد. در کنار این تعداد بالای افراد سوگوار، اما هیچ کدام از ما امکان سوگواری برای افراد از دست داده را به شکل مرسوم نداریم. حالا به درستی بیشتر  مجالس ختم و یادبود تعطیل شده است، امکان ملاقات حضوری همدیگر را نداریم و خلاصه سوگواری کردن و البته تسلی دادن افراد عزادار با پیچیدگی‌های بیشتری مواجه شده است. در این پرونده به سراغ این موضوع رفته‌ایم که در این روزها چطور می‌توانیم به افراد سوگوار کمک کنیم و آن‌ها را تسلی دهیم. در کنار نکاتی که بهتر است آن‌ها را در نظر داشته باشیم، به جملاتی پرداخته‌ایم که بهتر است در استفاده از آن ها هنگام صحبت یا ارسال پیام به افراد سوگوار محتاط باشیم. علاوه بر آن با توجه به این که بخشی از افراد سوگوار این روزها را کودکان تشکیل می‌دهند، در این پرونده به معرفی چهار کتاب داستانی می پردازیم که می تواند به  این کودکان کمک ‌کند با فقدان عزیزشان بهتر کنار بیایند.

افراد سوگوار را تنها نگذاریم
نکاتی که بهتر است  هنگام ارتباط با خانواده‌های داغدیده در این روزها در نظر داشته باشیم
در طول یک سال گذشته، بسیاری از ما این وضعیت را تجربه کرده‌ایم که ابتدا خبر بیماری یک نفر را شنیده‌ایم و سپس خیلی زود، پیش از این که آماده باشیم، خبر فوت او به ما رسیده است. فوت افراد بعد از ابتلای چند هفته‌ای به بیماری، می‌تواند به هر کدام از ما فشار زیادی وارد کند. در این بین نزدیکان فرد و اعضای خانواده اما فشار روانی بسیار بیشتری را متحمل می‌شوند. با توجه به محدودیت‌هایی که این روزها با آن روبه رو هستیم، برای این که بتوانیم به افراد سوگواری که اعضای خانواده خود را در این بیماری از دست داده‌اند تسلی دهیم، بهتر است چه نکاتی را در نظر داشته باشیم؟
  تسلیت را به تعویق نیندازید
تا پیش از این مراسمی که برای افراد گرفته می‌شد، ارتباط بین ما و افراد خانواده سوگوار را تسهیل می‌کرد اما حالا در نبود این گونه مراسم‌، شاید برای بسیاری از ما تماس با خانواده عزادار مشکل باشد. تماس تلفنی و صحبت در این شرایط می‌تواند فعالیتی دشوار و استرس‌زا باشد. در این شرایط بد نیست چند نکته را در نظر داشته باشید. به تعویق انداختن تماس یا ارسال پیام، می‌تواند استرس شما را افزایش دهد، پس بی‌دلیل آن را به تعویق نیندازید. پیش از تلفن یکی دو بار جملاتی را که می‌خواهید بگویید، با خود مرور کنید. اگر فکر می‌کنید در چند روز اول شرایط تماس تلفنی را ندارید، پیامی مکتوب بفرستید و تماس تلفنی را به زمانی دیگر موکول کنید.
   در برابر بیتابی‌ها صبورانه همراهی کنید
ممکن است در ارتباط با خانواده‌ سوگوار احساس کنید بیتابی آن ها بیش از حد انتظار شما طول کشیده است. اول این که در نظر داشته باشید همه افراد با سرعتی یکسان مسیر سوگواری را طی نمی‌کنند، پس شاید انتظار شما نیاز به تعدیل داشته باشد. نکته‌ دوم این که بسته به رابطه عاطفی افراد با فرد متوفی، ممکن است آن ها برای این که با شرایط جدید سازگار شوند، نیاز به وقت بیشتری داشته باشند، پس به افراد فرصت دهید. در نهایت این که اگر با توجه به شدت بیتابی افراد نگران آن ها هستید، سعی کنید با حمایت عاطفی به آن ها کمک یا در صورت نیاز آن ها را به سمت استفاده از خدمات تخصصی راهنمایی کنید.

  خاطرات گذشته را مرور کنید
یکی از روش‌های خوبی که می‌تواند بعد از گذر از روزهای ابتدایی، حال افراد سوگوار را بهتر کند، مرور خاطرات خوب فرد متوفی است. این کار هر چند شاید در ابتدا دشوار به نظر برسد و باعث درگیری های هیجانی زیادی در افراد شود اما در طولانی مدت و در غالب اوقات باعث می‌شود خاطرات خوب فرد متوفی در ذهن پررنگ شود و به آرام شدن افراد سوگوار کمک کند.
  دنبال مقصر نباشیم
کنکاش درباره این که چطور فردی مبتلا به کرونا شده، در شرایطی که او فوت شده است، نه تنها دردی را دوا نمی‌کند که می‌تواند گاهی اوقات باعث ناراحتی خانواده او شود. اگر افراد تمایلی به صحبت در این باره داشتند، خوب است به حرف آن ها گوش دهیم، در غیر این صورت سوال کردن و کنکاش در این خصوص کمکی به آن ها نمی کند. در عین حال که می‌تواند باعث ایجاد احساس گناه و تشدید ناراحتی آن ها شود.
  از قابلیت‌های اینترنت غافل نشویم
خوشبختانه اینترنت امروزه قابلیت‌های زیادی برای ارتباط برقرار کردن با همدیگر در اختیار ما گذاشته است. تشکیل گروه حول فرد متوفی می‌تواند یکی از راه‌های تقویت روابط اجتماعی در این روزها باشد. البته در تشکیل گروه بهتر است چند نکته را در نظر داشته باشیم. افراد را بدون تمایل در گروه عضو نکنیم. اگر احساس می‌کنیم در گروه اعضای خانواده بیش از حد بیتاب هستند، به ویژه در جمع، آن ها را نصیحت یا سرزنش نکنیم. در کنار مرور خاطرات، به اشتراک گذاشتن عکس و …  سعی کنیم فعالیت‌هایی را به صورت دسته‌جمعی در کنار همدیگر انجام دهیم. این فعالیت می‌تواند ختم قرآن یا پول جمع کردن برای انجام کاری خیر به نام فرد درگذشته یا فعالیتی دیگر باشد. انجام فعالیت مشترک هم احساس تنهایی را در افراد کاهش می‌دهد (احساس تنهایی و انزوا یکی از موضوعات آزاردهنده مهم برای افراد سوگوار در این روزهاست) و هم می‌تواند هدفی جدید، ولو هدفی کوتاه مدت را پیش پای افراد سوگوار قرار دهد.
به تماس تلفنی بسنده نکنید
هر چند این روزها از نظر رفت و آمد، محدودیت‌های جدی وجود دارد که باید آن ها را رعایت کنیم اما به معنای آن نیست که جز تماس تلفنی هیچ کار دیگری برای تسلی افرادی که عزیزی را از دست داده اند، نمی‌توانیم انجام دهیم. می‌توانید برای خانواده عزادار اگر در نزدیکی شما زندگی می‌کنند با هماهنگی غذایی بپزید و بفرستید تا نیاز کمتری به آشپزی داشته باشند، می‌توانید برای آن ها کتابی که می‌تواند حالشان را بهتر کند، تهیه و ارسال کنید. فرستادن هدیه حساب شده یکی از گزینه‌هایی است که می‌تواند حال افراد سوگوار را بهتر کند، پس آن را جدی بگیرید.

با احتیاط سراغ این جمله‌ها بروید
در زمان تماس تلفنی یا ارسال پیام برای افراد سوگوار، بادقت بیشتری از یک سری جمله‌های رایج استفاده کنید
برخی جملات و عبارات اگر بدون دقت به زبان آورده شوند، نه تنها کمک کننده نیستند که حتی به تشدید حال ناخوشایند افراد سوگوار می‌انجامند. بعضی از این جملات را شاید با دقت و توجه و در شرایطی خاص بتوانیم به برخی افراد بگوییم اما اگر قرار باشد بدون توجه آن ها را به زبان بیاوریم، قطعا آسیب‌هایشان بیش از فواید احتمالی شان خواهد بود. در نظر داشته باشید که به صورت کلی در زمان ارسال پیام‌های مکتوب احتمال این که سوءتفاهم پیش بیاید، بیش از زمانی است که به صورت رودررو با کسی صحبت می‌کنیم. با توجه به این نکته اگر می‌خواهید پیامی مکتوب برای فردی سوگوار بفرستید، در استفاده از این جملات دقت بیشتری کنید و در نظر بگیرید که ممکن است استفاده نابه جا از آن ها، به تاثیری کاملا متضاد با آن چه مدنظر شماست، منجر شود.

 ۱-«اون الان جای بهتریه!»
این گزاره درست است اما در این شرایط هر حرف درستی، آرامش‌بخش نیست. فردی که درگیر سوگواری و دلتنگِ فرد از دست داده است و احساس می‌کند فرصت خداحافظی نداشته و خلاصه روزهای دشواری را سپری می‌کند، لزوما با شنیدن این جمله آرام نخواهد شد. چنین جملاتی به ویژه در روزهای ابتدایی از دست دادن فردی عزیز، تاثیر مثبت کمتری خواهد داشت.
۲- «هزاران خانواده الان همینه وضعشون!»
درست است که افراد در تجربه از دست دادن عزیزان در روزگار کرونا تنها نیستند و تا این جا بالای یک میلیون خانواده در گوشه و کنار جهان، عزیزی را از دست داده‌اند اما به معنای آن نیست که چون تعداد افراد عزادار زیاد است، غمی که تجربه می‌کنند اهمیت کمتری دارد. احساس تنهایی نکردن در این غم را می‌توان با جملاتی حساب‌شده‌تر به دیگران منتقل کرد.
۳-«خدا رو شکر که بقیه‌تون الان سلامتید!»
همه ما نعمت‌های زیادی را در اختیار داریم که جا دارد بابت آن ها هر روز شکرگزار خدا باشیم اما این به معنای آن نیست که اگر نعمت حضور فردی عزیز را از دست داده‌ایم، نباید خیلی ناراحت شویم. از دست دادن عزیزان آن هم به صورت ناگهانی (اتفاقی که به واسطه کرونا این روزها بسیار می‌افتد و افراد طی چند هفته فردی را از دست می‌دهند) شوک ناراحت‌کننده شدیدی است. در این شرایط شاید بهتر باشد اجازه دهیم به ویژه در روزها و هفته‌های اول، افراد ناراحتی خود را بدون نگرانی از قضاوت دیگران، بیان کنند. بیان ناراحتی برای این که فرد بتواند موضوع را زودتر بپذیرد و متوجه دیگر نعمت‌های زندگی‌اش شود، کمک‌کننده است.
۴- «ناراحتی تو، روح اون مرحوم رو اذیت می‌کنه!»
چنین جملاتی بار مسئولیت ناراحتی و غصه خوردن را بر دوش فرد عزادار می گذارد و او را بابت این که هیجانات خود را کامل مدیریت نمی‌کند، سرزنش می‌کند. این در حالی است که مدیریت هیجانات در روزها و حتی هفته‌های ابتدای سوگواری به صورت کامل دست فرد و تحت کنترل او نیست. در عوض چنین جملاتی که می‌تواند باعث ایجاد احساس گناه در فرد عزادار شود، بهتر است به سراغ روش‌هایی عملی برای کم کردن ناراحتی فرد عزادار باشیم یا به شکلی غیرمستقیم و با حمایت عاطفی ناراحتی او را کاهش دهیم.

چهار کتاب پیشنهادی برای کودکان سوگوار
وقتی درباره از دست دادن عزیزان در دوران کرونا صحبت می شود، شاید بسیاری از ما فراموش کنیم که حالا کودکان زیادی هستند که پیش از این که آماده شوند، شاهد از دست دادن افرادی در خانواده و اقوام هستند. برخورد با کودکان سوگوار ظرافت‌های خاص خود را دارد. شاید همه‌ ما با نکات خاص برای برخورد با کودکان در این شرایط آشنا نباشیم اما یک کار را قطعا می‌توانیم انجام دهیم؛ هدیه دادن کتاب‌هایی که می‌تواند به کودکان کمک کند تا با این شرایط ناخوشایند راحت‌تر کنار بیایند. کودک با شنیدن این داستان‌ها می‌تواند برای بخشی از سوالاتی که ذهن‌اش را درگیر موضوع مرگ و از دست دادن کرده است، پاسخی پیدا کند. کتاب‌های زیر تعدادی از عناوین مناسب در این زمینه هستند. می‌توانید این کتاب‌ها را برای کودکانی که در این روزهای دشوار، عزادار هستند، تهیه کنید.

آی‌پرسه؛ فضایی برای یادبود مجازی درگذشتگان
با توجه به محدودیت‌های کرونایی و ممنوعیت برپایی مجالس ختم برای درگذشتگان، حالا مجالس یادبود به اشکال دیگر در حال برگزاری است. یکی از این اشکال، تشکیل صفحات یادبود در سایت آی‌پرسه برای افراد متوفی است. در این سایت خانواده‌ها به صورت رایگان می‌توانند صفحه‌ای به نام فرد درگذشته خود تشکیل دهند و با دعوت از آشنایان و اقوام از
آن ها بخواهند آن ها را در انجام ختم قرآن یا ادعیه همراهی کنند. تا به امروز بیش از ۱۳۳هزار صفحه یادبود در این بستر ایجاد شده است.

انتهای پیام/ ۲۸۰