مراحل سازگاری و چرخه سوگ/ با اتفاقات ناخوشایند چه کنیم؟

گروه اجتماعی سورپرس: زمانی که اتفاق ناخوشایندی از قبیل بیماری، خطر مرگ و از دست دادن زندگی خودمان یا یکی از عزیزان مان پیش می آید سیستم عصبی ما برای حفظ حالت تعادل روانی یک واکنش طبیعی نشان می دهد که در همه انسان ها و در همه جای جهان مشترک است که در نهایت منجر به سازگاری با شرایط فعلی میشود.

چرخه ای بنام واکنش سوگ که شامل مراحل زیر است:

۱. شوک و انکار:

در ابتدا فرد باور نمی کند چنین اتفاقی در زندگی وی رخ داده است. همه چیز برای او شبیه یک کابوس است شاید چنین واکنشی را در فیلم ها یا حتی در مراسم ختم در نزدیکان متوفی دیده باشید که فرد مورد نظر مات و مبهوت است و واکنش عاطفی دیگران و عزاداری آنها برایش نامفهوم و یا حتی مسخره است …

درباره بیماری ها نیز همین طور است.

زمانی که پزشک تشخیص یک بیماری را مطرح می کند، فرد با خودش فکر می کند: “نه، دروغ است… امکان ندارد… دکتر اشتباه می‌کند … باید یکسری آزمایش های جدید انجام بدهم و ….

این همان مرحله شوک و انکار است.

انکار یکی از مکانیزم های دفاعی سیستم روان انسان‌هاست

۰۲ خشم

مرحله دوم بروز واکنش خشم است. بتدریج فرد با توجه به شواهد و قرائن متوجه غیر عادی بودن شرایط می شود و دست از انکار بر میدارد اما باز هم بدلیل بار هیجان منفی و استرس ناشی از واقعه نمی خواهد مساله را قبول کند. وی احساس ناکامی و خشم می کند و مدام از خودش و بقیه می پرسد: آخه چرا من… چرا بچه من؟ مگه من چه گناهی کرده بودم؟ چرا فلانی که این همه گناه میکنه هیچ بلایی سرش نمیاد ؟
به آنهایی که سالم اند غبطه می خورد خشمگین می شود از همه شاکی است: از خدا، سرنوشت، اعضای خانواده مثلا شوهر و … پزشک معالج ، کادر درمانی بیمارستان و حتی خودش.

والدین بخصوص مادر دچار احساس گناه، خودسرزنشگری و خشم می شود، خودش را مدام سرزنش می کند که چرا بچه دار شده، اصلا چرا ازدواج کرده و مستحق مرگ است …

۰۳ چانه زدن

مرحله سوم این چرخه چانه زنی است. فرد در هنگام خشم و عصبانیت گفتار، افکار و رفتارهایی داشته که حالا می ترسد به عقوبتش گرفتار شود.

مثلا با دکتر فرزندش بدصحبت کرده می ترسد دکتر درمان فرزندش را به درستی انجام ندهد در نتیجه شروع به عذرخواهی وسواس گونه و التماس می کند.

یا نسبت به خدا خشم داشته حالا شروع می کند به التماس کردن و نذر و نیاز کردن تا خدا از سر تقصیرات او بگذرد و بلای بدتر و جدیدی سر او نیاورد( نسبت دادن صفات انسانی به ذات خداوند در صورتیکه واقعا خداوند اینگونه مثل انسانها با ما رفتار نمی کند و منتظر فرصتی برای انتقام گرفتن از ما نیست) و رفتارهایی از این قبیل …

۰۴ افسردگی

مرحله بعدی بروز علایم افسردگی است: پایین آمدن خلق، گریه کردن در بیشتر اوقات، احساس ناامیدی، کاهش احساس لذت از چیزهایی که قبلا باعث خوشحالی و لذت بردن در فرد می شده، تحریک پذیری و زود عصبانی شدن، افزایش یا کاهش خواب، افزایش یا کاهش اشتها، انزوا و گوشه گیری از جمع ، آرزوی مرگ برای خود یا فرزند بیمارش برای خلاص شدن از این وضعیت و حتی گاهی اقدام به خودکشی و دیگرکشی می کند.

۰۵ پذیرش

اگر سیستم اعصاب و روان مسیر خود را بیابد به مرحله پذیرش می رسد. البته ممکن است مدت های زیادی در مراحل قبلی باقی بماند و نیاز به دریافت درمانهای روانپزشکی و درمانهای روانشناختی پیدا کند.

پذیرش شرایط موجود و پیگیری اقدامات مفید و موثر برای وضعی که در آن قرار دارد یعنی مراجعه به پزشک، پیگیری های منظم، مصرف به موقع داروها، و بطور کلی پیروی از درمان.

مثبت نگری نه به معنای این است که خیال پردازی کنیم و داشتن دید واقع بینانه نیز به معنای این نیست که فاجعه بسازیم و قطع امید کنیم…

آموزش راهبردهای مقابله با استرس توسط روانشناس بالینی در بهبود شرایط روانشناختی بیمار و همراهان وی بسیار کمک کننده است…

ممکن است بیمار یا همراهان وی در یک یا چند مرحله از این چرخه گرفتار شوند و نتوانند از آن عبور کنند، همین منجر به بروز علایم اختلالات روانپزشکی مانند افسردگی، اضطراب و وسواس می شود و اگر اقدامات درمانی روانشناسی و یا روانپزشکی به موقع صورت نگیرد بسیار شرایط سخت تر خواهد شد و کل زندگی فرد و سایر اعضا خانواده را تحت تاثیر منفی قرار خواهد داد…

بنابراین افزایش آگاهی پزشکان و تیم پرستاری از شرایط بیمار می تواند در بهبود وضعیت روانشناختی و جسمانی وی بسیار یاری رسان باشد.

انتهای پیام/ ۱۰۱