سیستم بانکی خاوری پرور

۲) معتقدم در حال حاضر نیز بانک مرکزی ایران نه‌تنها در مواجهه با دولت استقلال ندارد، بلکه حتی در مواجهه با ساختار بانکی کشور نیز استقلال مناسبی ندارد. اگر سیستم بانکی را یکی از گزاره‌های اثرگذار بر اقتصاد و معیشت جامعه فرض کنیم تصویب این قانون به معنای آشفته‌تر شدن بیش از پیش وضعیت اقتصادی است. اما چرا استقلال بانکی مرکزی مهم است؟ استقلال بانکی از این منظر اهمیت دارد که از طریق آن می‌توان نقدینگی را به سمت پروژه‌های مولد، رشد اقتصادی، حل مشکل تورم و… سوق داد. هر زمان رییس بانک مرکزی می‌بیند که نظام تصمیم‌سازی‌های اقتصادی دولت به گونه‌ای است که این ۳آیتم (تولید، اشتغال، ثبات)، در وضعیت نامناسبی قرار ندارد از طریق اتخاذ سیاست‌های مناسب، مذاکره با دولت و تنظیم نظام اقتصادی تلاش می‌کند…

این ناهنجاری‌ها را اصلاح کند. بدون استقلال، بانک مرکزی قادر نیست به عنوان یک ناظر در برابر نظام تصمیم‌سازی‌های اشتباه دولت و ساختارهای حاکمیتی ایستادگی کند. این روندی است که دقیقا در فدرال رزرو امریکا، بانک‌های مرکزی اروپا و… دنبال می‌شود. اما در ایران دولت تلاش می‌کند قدرت خود را افزایش داده و مستحکم‌تر سازند.

۳) یکی دیگر از گزاره‌هایی که در بطن قانون بانکداری به آن اشاره می‌شود، استفاده از شورای فقهی در بانک مرکزی و سیستم بانکی کشور است. باید دید بانکداری اسلامی به چه معناست؟ بانکداری اسلامی یعنی عدالت در توزیع منابع و ایجاد بازارهایی با قیمت‌های مناسب. این تعریف ساده‌ای است که همه اقشار و گروه‌ها متوجه آن می‌شوند عدالت در توزیع منابع، عدالت در توزیع ثروت، عدالت در بهره‌مندی دهک‌های محروم و… اما حقیقتا سیستم بانکی ایران مبتنی بر عدالت است یا سیستم بانکی کشورهای اروپایی، امریکا و سایر کشورهای توسعه‌یافته؟ با این تعریف بانکداری کشورهای غربی، امارات، مالزی و… که اتفاقا ادعایی هم در خصوص بانکداری اسلامی ندارند، اسلامی‌تر از ایران هستند. سیستم‌های بانکی که در راستای تولید، اشتغال و ثبات قیمت فعالیت می‌کنند. اما این روند در بانکداری ایران چندان مورد توجه قرار نمی‌گیرند و بانک‌ها بیشتر بنگاه‌دار هستند یا ساختارهایی در خدمت تولید و اشتغال و ثبات.

۴) ظاهر امر این است که سیستم بانکی غربی ربوی است و سیستم بانکی ما اسلامی. اما سود بانکی ما ۱۸درصد است و در بسیاری از کشورها، سود منفی دارند یا اینکه سود‌های اندکی دارند. نهایتا نیز در سیستم بانکی آنها کمترین فسادها، اختلاس‌ها و رانت‌ها شکل می‌گیرد و ساختارهای ما مستمر در حال اختلاس و فساد و… است. این روند نمایانگر آن است، مدیران ما اخلاق اسلامی ندارند. یکی از این نوع نمونه‌های مدیران خاوری بود که بسیاری پشت سرش نماز می‌خواندند اما نهایتا صدها میلیون دلار اختلاس کرد و به کانادا فرار کرد. بنابراین قبل از سیاست‌گذاری و تدوین قوانین ما باید گفتمان و زیربناها را اصلاح کنیم. ما باید از تخصص به تعهد برسیم نه بالعکس. فردی که از تخصص بهره‌مند باشد و بر اصول خود پافشاری کند، تعهد نیز خواهد داشت. ولی نتیجه فردی که ادعای متعهد بودن می‌کند اما تخصص ندارد، خاوری و خاوری‌ها است.